Više od 25 godina, pacijenti koji su preživjeli rak dojke su dobijali doživotna upozorenja koja su im mijenjala kompletan život: nemojte dizati ništa teže od 3 kilograma, izbjegavajte manikir, saune pa čak i baštovanstvo. Govoreno im je da ove aktivnosti mogu dovesti do bolnih komplikacija pod nazivom limfedem koji može uzrokovati oticanje ruku, a često i očvršćavanja kože.
To stanje je često uzrokovano uklanjanjem limfnih čvorova koje se radi u toku operacije raka dojke ukoliko se pokaže da se rak proširio. Limfni čvorovi su dio limfnog sistema tijela koji nas brani od napadača organizma. Limfedem nastaje kada blokada, najčešće nastala zbog ožiljka od operacije ili zračenja uzrokuje nakupljanje tekućine, što je bolno i često trajno.
Ljekari koji liječe pacijente od raka dojke su dugo mislili da bi infekcije ili povrede mogle uzrokovati upale, što bi onda preopteretilo limfni sistem i uzrokovalo limfedemsko oticanje i bol.
Međutim, nakon pregleda istraživanja protekle decenije, doktori u Sjedinjenim državama su izmijenili stara upozorenja i spisak stvari koje se smiju i ne smiju raditi.
„I dalje upozoravamo žene da bi povrede šake ili ruke mogle uzrokovati limfedem“, kaže dr Ketrin Kopkaš, direktorka onkoplstične hirurgije dojke iz Čikaga. „U prevodu: kada se bavite baštovanstvom trebalo bi da nosite rukavice. Ako idete na manikir nemojte da vam sijeku zanoktice. Budite pažljivi u saunama te se nemojte suviše izlagati toploti i izbjegavajte opekotine.“
Upotreba laganih tegova i postepeno povećavanje težine je takođe u redu.
Mnoga od ovih upozorenja, tvrdi Simona Šaitelman, profesorica radijacijske onkologije na Univerzitetu u Teksasu su tek nešto više od bapskih priča, a posljednjih godina su ih pobili rezultati pažljivih ispitivanja.
Istraživanja je sprovela Ketrin Šmic, profesorica nauka o javnom zdravstvu na Državnom institutu za rak u Pensilvaniji i predsjednica Američkog koledža sportske medicine, a pokazala su da pažljivo vježbanje sa korištenjem tegova ne pojačava rizik od nastanka limfedema.
Procjene broja žena kod kojih se nakon liječenja raka dojke razvije limfedem se u mnogome razlikuju. Jedna studija sprovedena 2018. godine je procijenila da je riječ o 14% do 40% žena, a novije hirurške metode i načini liječenja pomažu da se te brojke smanje. (Limfedem mogu uzrokovati i terapije za druge vrste raka, kao što su rak prostate ili jajnika, kao i melanom).
Godinama su doktori pri liječenju raka dojke koristili i pomoćnu disekciju limfnih čvorova te vadili od 10 do 40 čvorova, što je znatno povećavamo izglede za razvijanje limfedema. Krajem 1990-tih godina se promijenio način na koji se radi taj zahvat, te su se počeli odstranjivati samo čvorovi koji se nalaze najbliže tumoru kako bi se ustanovilo da li se rak proširio. To je umanjilo rizik od razvijanja limfedema na nekih 6 do 10%.
„Zavisi od toga koliko je limfnih čvorova uklonjeno“, kaže Šmicova. „Pacijenti moraju znati taj broj.“
Pored doživotnih upozorenja protiv vježbanja i podizanja težeg tereta, ženama je govoreno da izbjegavaju nošenje uskog rukava tokom leta, kao i da im se ne vadi krv niti mjeri pritisak na zahvaćenoj ruci.
Međutim, pokazalo se da postoji izuzetno malo dokaza koji bi zapravo i podržali ovakva upozorenja.
Manje istraživanje koje je Državni univerzitet u Floridi sproveo 2017. godine je pokazalo da vježbanje ne samo da nije štetno već može i pomagati da se umanje znakovi i simptomi te spriječi nastanak limfedema.
Vježba sa postepenim povećavanjem težine je takođe značajna za ove pacijente jer mnogi od njih gube kardiovaskularne funkcije i kondiciju usljed hemoterapije i zračenja. Doktori se često susreću sa komentarima da se pacijentima čini da su za vrijeme terapije ostarili i po deset godina.
„Vježba pomaže sa zamaranjem, anksioznošću, depresijom, snom, zdravljem kostiju, fizičkim funkcijama, kardiobvaskularnim zdravljem i poboljšava sastav tijela“, kaže Šmicova.
Ona i njen tim su osnovali program Snaga nakon raka dojke u kome posebno treniranu fizioterapeuti nude usluge rehabilitacije kako b pacijenti koji su preživjeli rak dojke poboljšali svoje fizičko stanje. Trenutno je koristi preko 600 fizioterapeuta širom svijeta.
Više saznajte na izvornom linku: Saša Leper – Da li pacijenti kojii su imali rak dojke mogu vježbati? / (lolamagazin.com).
– Ovo je čitanje RSS vijesti.
