VSquare, mađarski Centar za istraživačko novinarstvo napisao je opširan tekst o tome kako su specijalne snage iz te zemlje stigle u BiH te bile spremne da “izvuku” predsjednika RS-a Milorada Dodika u slučaju osuđujuće presude.
Krajem februara, mađarske specijalne policijske snage su raspoređene u Republiku Srpsku s tajnim ciljem: omogućiti brzu ekstrakciju Milorada Dodika u Mađarsku u slučaju da Sud BiH naredi njegovo hapšenje zbog njegovih separatističkih poteza, rekli su VSquareu višestruki nezavisni izvori upoznati s operacijom.
To se nije dogodilo, prvenstveno iz dva razloga.
Prvo, iako je Dodik zaista osuđen na zatvorsku kaznu, nije uhapšen i dobio je priliku da se žali. Drugo, raspoređivanje i plan Mađarske su otkriveni vlastima koje pomno prate region.
Pokriće za raspoređivanje Mađarske bila je zajednička vježba i obuka s lokalnom policijom.
Nakon toga, početkom marta, tenzije između Mađarske i Bosne i Hercegovine su se dodatno pojačale kada je mađarski vojni avion, koji je prevozio državnog sekretara, spriječen da sleti u našu zemlju.
Kako navodi ovaj medij, državni ministar odbrane BiH Zukan Helez je rekao da je obaviješten o Dodikovom planu da pobjegne u Mađarsku ukoliko bude osuđen.
U međuvremenu, ljuti zbog poteza Mađarske, američke kolege su izdale upozorenje mađarskim specijalnim policijskim snagama, tvrdi izvor povezan s vladom Viktora Orbana.
Zvanično, i mađarske i vlasti Republike Srpske tvrde da je ono što se dogodilo bila samo zajednička vježba.
“Zajednička vježba”
Napominju kako je Dodik posjetio Orbana u Budimpešti 17. februara 2025. godine sa predsjednikom Srbije Aleksandrom Vučićem. Nakon ove posjete, mađarska Orbánova lojalistička elitna specijalna policija TEK, predvođena bivšim glavnim tjelohraniteljem mađarskog premijera i pouzdanim pomoćnikom Jánosom Hajdoom, dobila je zadatak da pripremi i izvrši misiju izvlačenja ako je potrebno. Nejasno je na čijoj je ideji ili inicijativi zasnovan ovaj plan, piše ovaj medij.
“Presuda je bila zakazana za 26. februar 2025. godine. U onome što se smatralo najgorim mogućim scenarijem, napravljeni su planovi za mađarske snage da olakšaju Dodikov bijeg iz Banja Luke preko Hrvatske u Mađarsku, što je najkraći i najizravniji put”, ističu.
Dalje se navodi kako su mađarske vlasti razmatrali mogućnost da bi se Dodik mogao suočiti sa neizbježnim hapšenjem ako ga sud proglasi krivim.
Izvor upoznat sa detaljima misije otkrio je da su četiri operativne jedinice i jedna izviđačka jedinica, dakle ukupno 70 ljudi sa vozilima i velikim kamionom koji služi kao mobilni operativni komandni centar poslani u Republiku Srpsku za misiju oko 24. februara. Da bi se pripremili i osigurali potencijalnu operaciju, opsežno izviđanje i nadzor.
Isti medij kaže kako su jedinice TEK-a bile stacionirane u Policijskoj akademiji Banja Luka, tačnije Centru za obuku MUP-a Republike Srpske u Zalužanima.
TEK je član mreže ATLAS, evropske koalicije specijalnih interventnih jedinica koja redovno izvodi zajedničke međunarodne vježbe. Međutim, takve vježbe se obično javno najavljuju unaprijed i dokumentuju u svrhe odnosa s javnošću. Osim toga, u ATLAS mreži nema jedinica u BiH. Izvođenje tajnog izviđanja prije i tokom takve vježbe također je neuobičajeno.
Uprkos raspoređivanju, mađarske vlasti su nekoliko dana šutjele o “zajedničkoj vježbi”.
Tek 26. februara, samo nekoliko sati prije presude u Dodikovom slučaju, Mađarski centar za borbu protiv terorizma (TEK) zvanično je priznao prisustvo svojih snaga u BiH. Međutim, dan ranije je njihov dolazak priznao i sam Dodik, govoreći da su mađarski specijalci u Republici Srpskoj radi zajedničkih vježbi i obuke lokalne policije.
U međuvremenu, detalji operacije procurili su 25. februara, dan nakon dolaska TEK-a i dan prije sudske presude.
Hrvatske vlasti su postale svjesne zavjere, rekao je zvaničnik evropske vlade specijalizovan za sigurnosna pitanja, koji je tražio da ostane neimenovan. Hrvatski novinari kontaktirali su i nadležna ministarstva te im skrenuli im pažnju na situaciju.
“Pretpostavljam da bi to ipak zaustavili”, rekao je zvaničnik evropske vlade uključen u sigurnosna pitanja o navodnoj zavjeri za provođenje Dodika kroz hrvatsku teritoriju, misleći na pomno praćenje dešavanja u BiH i Srbiji od hrvatskih obavještajnih službi.
Prvobitni plan je bio da se Dodik izvuče preko hrvatsko-mađarske granice u blizini grada Mohača na jugu Mađarske bez obavještavanja hrvatskih vlasti, otkrio je izvor upoznat sa detaljima misije. Dodik bi u slučaju potrebe mogao biti izvučen i preko Srbije na mnogo dužoj ruti, prelaskom srbijansko-mađarske granice u blizini grada Segedina, piše Vsquare.
Dalje medij navodi da “nije iznenađenje da su američke vlasti bile bijesne kada su otkrile skrivenu namjeru iza Orbanove elitne misije specijalne policije u Banjoj Luci”.
Prema izvoru upoznatom sa detaljima, američki zvaničnici izdali su snažno upozorenje TEK-u, upućujući ih da se suzdrže od sličnog uplitanja u BiH u budućnosti ili rizikuju da budu isključeni iz međunarodne saradnje.
Bh. vlasti su također uzvratili udarac Mađarskoj, što je reakcija izazvana ne samo prisustvom TEK-a, već i komentarima visokih zvaničnika. Ministar odbrane BiH Zukan Helez odbio je dozvoliti slijetanje mađarskog vojnog aviona 3. marta 2025. godine.
Ističu da je pozvan mađarski ambasador u Bosni i Hercegovini te mu je uručena protestna nota.
(klix.ba)
