Kina intenzivno razvija vojne sisteme bazirane na umjetnoj inteligenciji, uključujući autonomna vozila, “robotske pse” i roj-dronove. Jedan takav primjerak autonomnog vozila koje pokreće DeepSeek predstavljen je početkom godine.
Državni kineski gigant u odbrambenoj industriji Norinco je u februaru predstavio vojno vozilo koje može autonomno izvoditi operacije podrške u borbi brzinom od 50 km/h. Vozilo pokreće umjetna inteligencija kompanije DeepSeek, a riječ je o modelu koji je ponos kineske tehnološke industrije.
Kineski zvaničnici Komunističke partije su predstavili lansiranje vozila kao rani pokazatelj kako Peking uspješno koristi DeepSeek i AI da sustigne SAD u utrci u naoružanju i to u vremenu kada su oba lidera jedne i druge zemlje pozvala svoje vojske da se pripreme za sukob.
Reutersov pregled stotina istraživačkih radova, patenata i evidencija nabavki daje uvid u sistematski napor Pekinga da iskoristi umjetnu inteligenciju za vojnu prednost. Iako je konkretan način rada nove generacije oružja u Kini državna tajna, zapisi i nabavke nude tragove o onome na čemu rade, kao što je sposobnost autonomnog prepoznavanja ciljeva i podrške za odlučivanje u stvarnom vremenu na bojnom polju.
Međutim, ne može se potvrditi da su ti proizvodi već izrađeni i da li postojanje patenta znači da je tehnologija u operativnoj upotrebi.
Prednost domaćih kompanija
Kineska vojska je 2025. godine pojačala angažman izvođača koji tvrde da koriste isključivo domaće komponente, poput čipova Huawei-a, navodi stručnjak Jamestown Foundationa. Prijavni oglasi i patenti pokazuju potražnju i upotrebu Huawei čipova u kineskoj vojsci, mada Reuters nije mogao samostalno potvrditi sve reklame i nabavke koje je Jamestown analizirao.
Upotreba modela DeepSeek bila je indikovana u više tenderskih poziva vojske objavljenih ove godine. Tenderski oglasi vezani za DeepSeek su ubrzani tokom 2025., s novim vojnim aplikacijama koje se redovno pojavljuju na mreži.
Popularnost DeepSeek-a kod kineske vojske odražava kinesku težnju ka onome što Peking naziva “algoritamskim suverenitetom”, a to je smanjenje zavisnosti od zapadne tehnologije uz istovremeno jačanje kontrole nad kritičnom digitalnom infrastrukturom.
Robotski psi i roj-dronovi
Kina razmatra AI-pomoćne “robotske pse” koji izviđaju u jatima i leteće “roj-dronove” koji autonomno prate ciljeve, kao i vizualno-imersivne komandne centre i napredne simulacije ratnih igrica, prema dokumentima.
U novembru 2024. vojska je objavila tender koji zvuči kao iz naučne fantastike: robotski psi s AI-jem koji zajedno izviđaju prijetnje i uklanjaju eksplozivne naprave. Reuters nije uspio utvrditi da li je tender realizovan, a Kina je ranije prikazala na državnim medijima “naoružane robopse” iz fabrike Unitree tokom vojne vježbe.
Pregled patenata, tenderskih poziva i istraživačkih radova pokazuje kako PLA i pridružene strukture traže AI da unaprijede vojno planiranje, uključujući tehnologiju koja može brzo analizirati snimke koje uzimaju sateliti i dronovi.
Jedna kineska kompanija, Landship Information Technology, koja integriše AI sisteme u vojna vozila (uključujući i Norinco-va), objavila je u februaru da njihova tehnologija, bazirana na Huawei čipovima, može brzo identifikovati ciljeve iz satelitskih snimaka, koordinirajući se s radarima i avionima.
Istraživači na Xi’an Technological University su kazali da je njihov sistem, uslovljen DeepSeekom, mogao za samo 48 sekundi procijeniti 10.000 scenarija na bojnom polju – svaki s različitim varijablama, terenom i rasporedima snaga. Za isti posao tradicionalni tim vojnih planera bi trebao 48 sati. Reuters nije mogao nezavisno potvrditi tvrdnje istraživača.
Dokumenta sugerišu da kineski vojni subjekti ulažu u sve autonomniju tehnologiju na bojnom polju. Dvadesetak tenderskih poziva i patenata koje je Reuters pregledao pokazuje da se vojna integracija AI-a u dronove koji mogu prepoznati i pratiti ciljeve, kao i djelovati u formacijama s malom ljudskom intervencijom, ubrzava.
Beihang University, poznat po svom istraživanju u vojnoj avijaciji, koristi DeepSeek da unaprijedi donošenje odluka kod roj-dronova usmjerenih na “niske, spore, male” prijetnje.
Kineski obrambeni lideri javno su obećali da će zadržati ljudsku kontrolu nad oružanim sistemima, dok raste zabrinutost da sukob između Pekinga i Washingtona može dovesti do nekontrolisane primjene AI-potpomognutih ubojnih sredstava.
